12. təkcə azərbaycanlı yox ümumiyyətlə bütün millətlərə aid ediləndə həmin millətin tarixdə qazanıb-qazanmadığı uğurlardan asılı olmayaraq mənasız olan səbəblərdir. kimin nə qozunadır axı, keçmişdə hansısa elmi nəzəriyyəni kəşf etmiş, mikroskop ixtira etmiş, hansısa məşhur simfoniyanı ifa eləmiş və ya hansısa müharibəni qazanmış adamla bioloji bir təsadüf nəticəsində eyni dəri rənginə sahibsən və ya eyni dili danışırsan? adətən fərd olaraq birşey edə bilməyən ya da etmək istəməyən radikal millətçi və kollektivist tipli adamlarda olur bu millətimlə, ölkəmlə fəxr etmək kimi mənasız şeylər.
millətinlə bağlılıq yaratmaq üçün motivasiya axtarırsansa, bu fəxr məsələsini başqa cür fikirləşmək olar əslində. azərbaycanlı olmaqla fəxr etmək əvəzinə, məsələn deyə bilərsən ki yaxşı ki türkmənistanda yox azərbaycanda yaşayıram, çünki burda türkmənistandaki kimi ən azından hərşey əldən getməyibdi. Az-çox bu xalq tarixdə nəyisə düz eliyib və ya hansısa coğrafi-siyasi proseslər elə bir bugün yaradıb ki, ölkə olaraq türkmənistan səviyyəsinə hələ də çatmamışıq. Belə bir fikri mənimsəyəndən sonra da insanlarda düz edilmiş şeylərin qoruyub saxlanılmasına və səhvlərin düzəldilməsinə fərd olaraq tövhə vermək məsuliyyəti yaranır. bəlkə belə bir fikirlə ölkə üçün nəsə parlaq gələcək kimi birşey fikirləşmək olar, day boş-boş olmayan şeylərlə fəxr eləməklə yox.
azərbaycanlı olmaq üçün fəxr ediləcək səbəblər tapa bilməyib məyus olan insanlar var. belə deyim, sabah tutaq ki 5 azərbaycanlı alim yer planetinə oxşar 5 planet kəşf elədilər kimi bir xəbər çıxanda fəxr eləmək üçün nə edəcəksiniz? dost-tanışla yeyib-içməyə gedib bunu qeyd edəcəksiniz və ya facebookda ermənilərə sizdən daha ağıllı millətik yazmaqla eqonuzu şişirəcəksiniz? o kəşf olunmuş 5 planetə və ya alimlərə ümumiyyətlə qoz qoyan olacaq? bunu lütfi zadənin misalında yaxşı gördük elə. lütfi zadənin elədiyi araştırmalara qoz qoyan yox idi camaatın arasında, sadəcə bir qisim deyirdi ki onunla fəxr edə bilərik çünki azərbaycanlıdı, digər qisim də deyirdi ki fəxr edə bilmərik çünki farsdı/yəhudidi/ermənidi/amerikalıdı/marslıdı.